-
1 frigus
frīgus, oris n. [ frigeo ]1) холод, стужа ( frigora atque aestūs tolerare Cs); pl. зимняя стужа, зимаfrigoribus Col, V — зимой2) холодный край, местность с суровым климатом (f. non habitabile O)3) прохлада, свежесть (f. ab umbrā O)4) озноб (solet ante febres esse f. CC)5) холод смерти, могильный хлад, смерть (f. leti Lcr; solvuntur frigore membra V)6) леденящий ужас V7) равнодушие, холодок, вялость, холодный приём, тж. немилость H, PJ, Q8) пустота, безвкусица ( quaestionum Q)9) каменный пол ( picta frigora M) -
2 frigus
frīgus, oris, n. (ῥιγος, vgl. frigeo), die Kälte, der Frost, die Kühle (Ggstz. calor, aestus), I) eig.: A) die physische, 1) im allg.: vis frigoris et caloris, Cic.: nudum esse in frigore, Cic.: fere matutinis temporibus frigus est, ist es kühl, frisch, Cels. – Plur., frigora atque aestus tolerare, Caes.: non aestus, non frigora pati posse, Liv.: defit calori congregatio ac rursus eruptio; tunc frigora compescuntur et succedunt mox futura potentiora, Sen.: poet., picta Spartani frigora saxi, der bunte, kalte Estrich, Mart. – 2) insbes.: a) die kalte Witterung, bes. die Winterkälte, propter frigora, Caes.: frigoribus, bei W., Col. – b) meton., α) der Winter (Ggstz. aestas), Verg.: frigoribus, im W., Verg. – β) = ein kaltes Land, ein kalter Ort, frigus non habitabile, Ov. trist. 3, 4, 51: quodcumque iacet sub urbe frigus, Mart. 4, 64, 13. – B) die animalische, qui frigus collegit, wer einmal stark fror, Hor. ep. 1, 11, 13. – Insbes., a) die Kälte, der Schüttelfrost bei Eintreten des Fiebers, solet enim ante febres esse frigus, Cels.: aliae (febres) protinus a calore (Hitze) incipiunt, aliae a frigore (Kälte), aliae ab horrore (Frost, Schüttelfrost), Cels.: si percurrit (überläuft) corpus frigus aut calor, Cels. – b) die Kälte des Todes, der Todesschauer, Tod, Verg. u.a. – c) der kalte Schauer der Furcht, das Entsetzen, Verg. u. Ov. – II) übtr.: a) die Kälte in der Tätigkeit, d.i. dieSchlaffheit, Lässigkeit, Lauheit, Cael. in Cic. ep. u. Ov.: frigus caritatis, Augustin. serm. 38, 10. – b) die frostige, kalte Aufnahme, die Kälte, v. Ungunst, Ungnade, Hor. u. Sen.: Agrippina ex levi frigoris (Ungnade) suspicione Mytilenas se contulit, Suet. – von kalter, lauer Aufnahme, die ein Fragender, eine Rede usw. findet, Plin. ep. u. Quint. – c) das frostige Wesen, die Fadheit, quaestionum et argumentorum, Quint. 2, 12, 6.
-
3 frigus
frīgus, oris, n. (ῥιγος, vgl. frigeo), die Kälte, der Frost, die Kühle (Ggstz. calor, aestus), I) eig.: A) die physische, 1) im allg.: vis frigoris et caloris, Cic.: nudum esse in frigore, Cic.: fere matutinis temporibus frigus est, ist es kühl, frisch, Cels. – Plur., frigora atque aestus tolerare, Caes.: non aestus, non frigora pati posse, Liv.: defit calori congregatio ac rursus eruptio; tunc frigora compescuntur et succedunt mox futura potentiora, Sen.: poet., picta Spartani frigora saxi, der bunte, kalte Estrich, Mart. – 2) insbes.: a) die kalte Witterung, bes. die Winterkälte, propter frigora, Caes.: frigoribus, bei W., Col. – b) meton., α) der Winter (Ggstz. aestas), Verg.: frigoribus, im W., Verg. – β) = ein kaltes Land, ein kalter Ort, frigus non habitabile, Ov. trist. 3, 4, 51: quodcumque iacet sub urbe frigus, Mart. 4, 64, 13. – B) die animalische, qui frigus collegit, wer einmal stark fror, Hor. ep. 1, 11, 13. – Insbes., a) die Kälte, der Schüttelfrost bei Eintreten des Fiebers, solet enim ante febres esse frigus, Cels.: aliae (febres) protinus a calore (Hitze) incipiunt, aliae a frigore (Kälte), aliae ab horrore (Frost, Schüttelfrost), Cels.: si percurrit (überläuft) corpus frigus aut calor, Cels. – b) die Kälte des Todes, der Todesschauer, Tod, Verg. u.a. – c) der kalte Schauer der Furcht, das Entsetzen, Verg. u. Ov. – II) übtr.: a) die Kälte in der Tätigkeit, d.i. die————Schlaffheit, Lässigkeit, Lauheit, Cael. in Cic. ep. u. Ov.: frigus caritatis, Augustin. serm. 38, 10. – b) die frostige, kalte Aufnahme, die Kälte, v. Ungunst, Ungnade, Hor. u. Sen.: Agrippina ex levi frigoris (Ungnade) suspicione Mytilenas se contulit, Suet. – von kalter, lauer Aufnahme, die ein Fragender, eine Rede usw. findet, Plin. ep. u. Quint. – c) das frostige Wesen, die Fadheit, quaestionum et argumentorum, Quint. 2, 12, 6. -
4 frigus
frīgus, ŏris, n. [Gr. rhigos, cold, pigeô;I.the connection with Lat. rĭgeo, rĭgor, is doubtful,
Curt. Gr. Etym. 353; Corss. Ausspr. 1, 451], cold, coldness, coolness (for syn. cf.: algor, gelu, rigor, glacies, pruina).Lit.A.In gen. (class.):B.nec calor (mihi obsistet) nec frigus metuo,
Plaut. Merc. 5, 2, 19;so opp. calor,
Lucr. 2, 517; 6, 371; Cic. Univ. 14 med.; id. Rosc. Am. 45, 131; Verg. G. 2, 344; 4, 35:calidis torrescere flammis aut... rigere Frigore,
Lucr. 3, 892:cum esset vinctus nudus in aëre, in imbri, in frigore,
Cic. Verr. 2, 4, 40, § 87:vix in ipsis tectis frigus vitatur,
id. Fam. 16, 8, 2:fere matutinis temporibus frigus est,
coolness, Cels. 2, 1; cf.:frigus captabis opacum,
Verg. E. 1, 53; Hor. C. 3, 13, 10; Ov. M. 10, 129:quae frigore sola Dormiat,
in the cold night, Tib. 1, 8, 39:cum Appius senatum coegisset, tantum fuit frigus ut coactus sit nos dimittere,
Cic. Q. Fr. 2, 12, 1.—In plur.:nec frigora quimus usurpare oculis,
Lucr. 1, 300:ut tectis saepti frigora caloresque pellamus,
the cold, Cic. N. D. 2, 60, 151; cf.:ex verna intemperie variante calores frigoraque,
Liv. 22, 2, 10:tecta quibus frigorum vis pellitur,
Cic. Off. 2, 4, 13:propter frigora... frumenta in agris matura non erant,
Caes. B. G. 1, 16, 2:Alpinae nives et frigora Rheni,
Verg. E. 10, 47:Scythiae,
Ov. M. 2, 224:Peligna,
Hor. C. 3, 19, 8:matutina,
id. S. 2, 6, 45:nocturna,
Liv. 40, 22, 7:intolerabilia,
id. 21, 58, 1:ficum frigoribus ne serito,
in cold weather, Col. 5, 10, 9:quisquam picta colit Spartani frigora saxi,
i. e. the variegated cold marble floor, Mart. 1, 56, 5; Tac. Agr. 12; id. G. 16; Suet. Aug. 81.—In partic. ( poet.).1.The cold of winter, winter (like calor for summer;2. 3.v. calor): lac mihi non aestate novum, non frigore defit,
Verg. E. 2, 22:ante focum, si frigus erit,
id. ib. 5, 70:quae frigore sola dormiat,
Tib. 1, 8, 39:per medium frigus,
Hor. Ep. 1, 15, 5.— Plur.:frigoribus parto agricolae plerumque fruuntur,
Verg. G. 1, 300:frigoribus mediis,
id. E. 10, 65.—The coldness of death, death:4.et gelidos artus in leti frigore linquit,
Lucr. 3, 401:aeternum leti,
id. 4, 924:letale,
Ov. M. 2, 611:supremum animae,
Stat. S. 3, 3, 20:ast illi solvuntur frigore membra Vitaque cum gemitu fugit,
Verg. A. 12, 951 (diff. from the foll.).—A cold shudder produced by fear:II.extemplo Aeneae solvuntur frigore membra, Ingemit, etc.,
Verg. A. 1, 92.—Transf., a cold region or place:III.frigus non habitabile,
Ov. Tr. 3, 4, 51:et quodcumque jacet sub urbe frigus,
Mart. 4, 64, 14.—Trop. (cf. frigeo and frigidus, II.; not in Cic.).A.Coldness in action, inactivity: si Parthi vos nihil calfaciunt, nos hic frigore frigescimus, etc., Cael. ap. Cic. Fam. 8, 6, 5; Ov. F. 2, 856.—B.A cold or frigid reception of a person or thing, esp. a discourse; coolness, coldness, indifference, disfavor (perh. not ante-Aug.):majorum ne quis amicus Frigore te feriat,
coolness, loss of favor, Hor. S. 2, 1, 62; cf.:Montanus Julius et amicitia Tiberii notus et frigore,
Sen. Ep. 122:et imperitia et rusticitas et rigor et deformitas afferunt interim frigus,
Quint. 6, 1, 37; Plin. Ep. 6, 15, 4; Quint. 5, 7, 31:illud quaestionum et argumentorum apud corrupta judicia frigus evitant,
id. 2, 12, 6. -
5 pictus
pictus, a, um part. passé de pingo. [st2]1 [-] peint, orné de peinture, tatoué, tacheté, diapré, nuancé. [st2]2 [-] brodé. [st2]3 [-] coloré, orné (en parl. du style). [st2]4 [-] peint, représenté en peinture. [st2]5 [-] qu'on ne trouve qu'en peinture, irréel, imaginaire, faux, vain. - picti Geloni, Virg. G. 2.115: les Gélons qui se peignent le corps. - Lysiā nihil potest esse pictius, Cic. Brut. 95, 293: rien ne peut être plus fleuri que Lysias. - picta toga, Tac.: robe brodée (du triomphateur). - picti reges, Mart.: rois revêtus de la toge brodée. - picti terga lacerti, Virg.: lézards à la peau bigarrée. - picta villa, Mart.: ferme en peinture.* * *pictus, a, um part. passé de pingo. [st2]1 [-] peint, orné de peinture, tatoué, tacheté, diapré, nuancé. [st2]2 [-] brodé. [st2]3 [-] coloré, orné (en parl. du style). [st2]4 [-] peint, représenté en peinture. [st2]5 [-] qu'on ne trouve qu'en peinture, irréel, imaginaire, faux, vain. - picti Geloni, Virg. G. 2.115: les Gélons qui se peignent le corps. - Lysiā nihil potest esse pictius, Cic. Brut. 95, 293: rien ne peut être plus fleuri que Lysias. - picta toga, Tac.: robe brodée (du triomphateur). - picti reges, Mart.: rois revêtus de la toge brodée. - picti terga lacerti, Virg.: lézards à la peau bigarrée. - picta villa, Mart.: ferme en peinture.* * *Pictus, Participium: vt Pictae tabulae. Cic. Peinctes.\Frigora picta. Martial. Marbres de diverses couleurs.\Lacerti picti terga squalentia. Virgil. Lezards picquotez et marquetez sur le dos.\Pantherae pictae. Ouid. Mouchetees de diverses couleurs, Tachetees.\Philosophus pictus. Cic. En peincture.\Vestes pictae. Pli. Bigarrees. -
6 spiro
spīro, āvī, ātum, āre (zu Wz. *speis-, blasen, hauchen), I) intr.: 1) blasen, wehen, zephyri spirant, Verg.: cum venti a Pontico mari spirant, Curt.: aurae salubriter spirantes, Amm. – bildl. spirare alci, anwehen = begünstigen (vgl. χάριν τινὶ πνειν), Prop. 2, 24, 5. – 2) hauchen, poet. = schnauben, schäumen, brausen, gären, spirans immane (ungeheuer), Verg.: freta spirantia, Verg.: quā vada non spirant, wo die Untiefe nicht gärt (wo keine Brandung ist), Verg.: spirat e pectore flamma, Verg.: m. Abl.: sp. ignibus, Feuer aushauchen, schnauben, Verg.: u. so veneno od. venenis, Lucan. u. Val. Flacc. – 3) atmen, Atem holen, dum spirare potero, Cic.: querulum (adv.), kläglich atmen, seufzen, Mart.: u. = leben, ab eo spirante defendi, Cic. – dah. übtr., a) atmen, leben, videtur Laelii mens spirare in scriptis, Cic.: spirat adhuc amor, Hor.: spirantia exta, die noch warmen, rauchenden Eingeweide, Verg. – b) gleichs. leben, zu leben scheinen, in bildenden Künsten, nach dem Leben dargestellt sein, spirantia signa, Verg.: spirantia aera, Verg.: spirat picta tabella, Mart. – c) von dichterischer Begeisterung, quod spiro et placeo, si placeo, tuum est, daß mich ein Dichter beseelt, Hor. carm. 4, 3, 24. – d) mit etwas umgehen, spirans Medea venenis, Val. Flacc. 6, 157. – 4) hauchen, duften, thymbra graviter spirans, Verg.: floribus spirabunt arae, Stat. – 5) klingen, tönen, dulcius, Quint. 12, 10, 27. – II) tr.: 1) hauchen, a) atmen, aushauchen, ausatmen, flammas spirantes, feuerspeiende Tiere (wie Drachen), Liv.: sp. ignem naribus (v. Rossen), Verg.: semper frigora (v. Winden), Verg.: sulfur pectore, Claud.: tunc immensa cavi spirant mendacia folles, Iuven. – übtr., homo tribunatum etiamnunc spirans, der noch immer vom Geiste eines Tribunen beseelt sei, Liv.: tragicum satis, von einem tragischen Geiste beseelt sein, tragisches Genie haben, Hor.: quae spirabat amores, der Liebe Glut einhauchte, Hor. – b) einhauchen, ficto corpori animam, Lact. 2, 11, 3. – 2) duften, ausduften, divinum vertice odorem, Verg. Aen. 1, 404: facies pinguia Poppaeana spirat, duftet nach usw., Iuven. 6, 463.
-
7 spiro
spīro, āvī, ātum, āre (zu Wz. *speis-, blasen, hauchen), I) intr.: 1) blasen, wehen, zephyri spirant, Verg.: cum venti a Pontico mari spirant, Curt.: aurae salubriter spirantes, Amm. – bildl. spirare alci, anwehen = begünstigen (vgl. χάριν τινὶ πνειν), Prop. 2, 24, 5. – 2) hauchen, poet. = schnauben, schäumen, brausen, gären, spirans immane (ungeheuer), Verg.: freta spirantia, Verg.: quā vada non spirant, wo die Untiefe nicht gärt (wo keine Brandung ist), Verg.: spirat e pectore flamma, Verg.: m. Abl.: sp. ignibus, Feuer aushauchen, schnauben, Verg.: u. so veneno od. venenis, Lucan. u. Val. Flacc. – 3) atmen, Atem holen, dum spirare potero, Cic.: querulum (adv.), kläglich atmen, seufzen, Mart.: u. = leben, ab eo spirante defendi, Cic. – dah. übtr., a) atmen, leben, videtur Laelii mens spirare in scriptis, Cic.: spirat adhuc amor, Hor.: spirantia exta, die noch warmen, rauchenden Eingeweide, Verg. – b) gleichs. leben, zu leben scheinen, in bildenden Künsten, nach dem Leben dargestellt sein, spirantia signa, Verg.: spirantia aera, Verg.: spirat picta tabella, Mart. – c) von dichterischer Begeisterung, quod spiro et placeo, si placeo, tuum est, daß mich ein Dichter beseelt, Hor. carm. 4, 3, 24. – d) mit etwas umgehen, spirans Medea venenis, Val. Flacc. 6, 157. – 4) hauchen, duften, thymbra graviter spirans, Verg.: floribus spi-————rabunt arae, Stat. – 5) klingen, tönen, dulcius, Quint. 12, 10, 27. – II) tr.: 1) hauchen, a) atmen, aushauchen, ausatmen, flammas spirantes, feuerspeiende Tiere (wie Drachen), Liv.: sp. ignem naribus (v. Rossen), Verg.: semper frigora (v. Winden), Verg.: sulfur pectore, Claud.: tunc immensa cavi spirant mendacia folles, Iuven. – übtr., homo tribunatum etiamnunc spirans, der noch immer vom Geiste eines Tribunen beseelt sei, Liv.: tragicum satis, von einem tragischen Geiste beseelt sein, tragisches Genie haben, Hor.: quae spirabat amores, der Liebe Glut einhauchte, Hor. – b) einhauchen, ficto corpori animam, Lact. 2, 11, 3. – 2) duften, ausduften, divinum vertice odorem, Verg. Aen. 1, 404: facies pinguia Poppaeana spirat, duftet nach usw., Iuven. 6, 463.
См. также в других словарях:
EARINAE Vestes — dictae sunt olim, quae ex viridis coloris lana confiebant, verno tempori, unde apud Graecos iis nomen; convenientissimae. Quemadmodum in Anglia etiamnum hodie videmus, ubi hiems frigora sua remisit et laetiori facie terra aperitu, Regem totumque… … Hofmann J. Lexicon universale